Refomuziek vond violist en soliste Alisa van Dijk bereid voor een interview over haar carrière als muzikant. Alisa speelt viool en is soliste. Daarnaast speelt ze ook veel in ensembles en vormt een duo met bekende pianisten en organisten zoals Hans Okkerse, Johan den Hoedt en Adriaan Hoek. Ze streeft er naar om te musiceren met topkwaliteit.
Kun je wat meer over jezelf?
Ik ben geboren in Goes. Daarna heb ik nog een tijdje in Apeldoorn gewoond. En toen ik 10 jaar was ben ik samen met ons gezin naar Canada geëmigreerd.
Ik kom uit een muzikaal gezin mijn moeder heeft piano gestudeerd en zong veel. Mijn oudste broer is een professionele cellist. De andere kinderen in het gezin spelen ook een instrument. We waren thuis allemaal met muziek bezig. Ik kreeg vanuit huis vooral veel mee over koormuziek, lieder repertoire en pianomuziek. Ook was er bij ons in huis veel aandacht voor andere culturele zaken.
In 2012 kwam ik weer terug in Nederland voor een studie op het conservatorium in Groningen. Daarna heb ik 2 jaar muziekpedagogiek gedaan in Den Haag. Ook in Canada heb ik een studie op het conservatorium gevolgd voor uitvoerend musicus. Mijn studie in Nederland was meer bedoeld om mij voor te bereiden als viooldocent met andere specialisaties. In Canada hebben ze deze specialisatie voor viooldocent niet, en zijn de reistijden naar een conservatorium zo een paar u rijden. Dat en enkele andere factoren heeft mij doen besluiten om terug te gaan naar Nederland.
Ik hou van muziek in veel verschillende genres en vind een andere kijk op muziek erg interessant. Ik ben fulltime muzikant.
Momenteel woon ik in Dordrecht en heb ik daar mijn eigen lespraktijk opgebouwd met voldoende leerlingen.
Kun je wat meer vertellen over je concerten?
Daarnaast heb ik mijn eigen concertserie in de Trinitatiskapel te Dordrecht. Johan Bregman helpt mij met de organisatie van deze serie in zijn vrije tijd. Wij zijn nu begonnen om orkesten of ensembles samen te stellen voor bepaalde muziekstukken en uitvoeringen, ook buiten Dordrecht. Soms betrek ik ook koren bij mijn concertserie. Voor sommige concerten speel ik de helft van het programma viool, bijvoorbeeld een sonate, en de andere helft zing ik, bijvoorbeeld liederen van Schubert, Schumann, Brahms, etc. Ik had in Canada ook al ervaring met opera uitvoeringen in de orkestbak. Ook speelde ik de viool solo’s in operette uitvoeringen.
Elk concert heeft een eigen thema zoals een romantisch concert of een Evensong thema, en hier pas ik mijn programma ook op aan met de keuze van componisten etc. Ook is er toelichting tijdens de concerten en dat vindt het publiek ook heel fijn. Zo krijgt het publiek bij onbekende stukken ook informatie van wat er gespeeld wordt. Ik heb wel eens bij orgelconcerten gezeten zonder toelichting of was de toelichting te summier en dat is jammer. Bijvoorbeeld bij een concert met opera aria’s of lieder cyclussen staan alle teksten in het programma ook vermeld in het Nederlands.
‘ t Komend jaar is het vijfjarig-jubileum van de concertserie in de Trinitatiskapel en zal ik wat mooie stukken en liederen laten horen uit de achterliggende periode. Iedere maand organiseer ik zelf een concert in mijn concertserie behalve in de zomermaanden. Als ik zelf iets anders heb, dan nodig ik andere musici uit in mijn concertserie. Ik herhaal eigenlijk amper stukken die ik al heb uitgevoerd, en probeer steeds iets vernieuwend te vinden voor viool en zang. Er is keuze genoeg voor mijn instrument(en). Soms brengen mijn collega musici ook hun eigen ideeën mee voor het repertoire.
Waarom is je eigen concertserie in de Trinitatiskapel?
Ik was al bekend met deze locatie van andere verenigingen en vond het een gezellige locatie. Het ligt centraal in Dordrecht, is bekend en hierdoor trek je beter publiek. Daarom heb ik ook gekozen voor middagconcerten, want dan trek je ook meer publiek zoals oudere mensen. De akoestiek van de Trinitatiskapel is ook heel mooi evenals de sfeer van de kapel. Er staat een mooi orgel met een mooie klank die recent is gerestaureerd. Daarnaast is er ook een vleugel aanwezig.
Ben je zelf ook lid van een kerkverband?
Ik kom van oorsprong uit de Gereformeerd Vrijgemaakte kerk. En ga nu vaak naar de hervormde in de Augustijnenkerk in Dordrecht.
Wat vind je fijn aan je huidige woonplaats?
Ik vind het fijn om in Dordrecht te wonen. Ook met een lespraktijk is het erg prettig. Er zijn meerdere viooldocenten in Dordrecht, maar tot nu toe groeit mijn lespraktijk gestadig. Dus voorlopig zal ik hier blijven wonen.
Waar heb je jouw lespraktijk?
Momenteel geef ik les vanuit huis of op een Schippers Internaat. Het is op het Internaat ook mooi om een voorspeelavond te organiseren. Ik heb daar op die locatie een grote ruimte beschikbaar voor. Ik geef privéles en groepsles voor alle leeftijden en die probeer ik ook samen te brengen in de voorspeelavonden.
Enkele leerlingen komen ook wel luisteren in mijn eigen concertserie en dat is erg leuk. Het combineren van een eigen uitvoering in de Trinitatiskapel met een mijn leerlingen doe ik niet. Op mijn concert ben ik gewoon uitvoerend musicus en niet als docent bezig. Ik ben zeer perfectionistisch en streef er naar om op mijn concerten een hoog niveau te bereiken zodat er ook uitdaging in zit. Ik heb geen Jong talent programma, maar dat lijkt me wel heel leuk omdat ik genoeg repertoire ken, ook techniek goed uit kan leggen, en het leuk vind om de individuele persoon achter het spelen te zien! Dat doe ik sowieso, op alle niveaus.
Hoe ben je tot de keuze gekomen om viool te spelen?
Mijn ouders hadden hoofdzakelijk klassiek aan staan, zoals bijvoorbeeld radio 4, en dan hoorde je allerlei soorten muziek langs komen, waarin de viool op veel verschillende manieren aan bod komt. Dat vond ik prachtig. Op mijn 6e wist ik al dat ik viool wou spelen en op mijn 7e ben ik begonnen met lessen in Apeldoorn.
Heeft het emigreren naar Canada ook nog impact gehad op je carrière en leven?
Jawel, in het begin vooral omschakelen vanuit Engels naar Nederlands taal. Dat is inmiddels geen punt meer, want ik woon alweer 7 jaar in Nederland. Door alle verschillende studies heb ik heel veel vioolmethodes en uitvoeringspraktijken bestudeerd.
Ook is er tijdens mijn studie veel aandacht besteed aan houding en ik heb vele masterclasses gevolgd. Doordat ik eigenlijk twee keer mijn bachelor heb herhaald heb ik wat dieper na kunnen denken over het doceren en verschillende stijlen van vioolspel. De focus in Nederland was ook echt deels als viooldocent en daardoor kreeg ik een leraar die hele andere dingen leerde zoals de Kodaly methode. Dit heeft mij meer creativiteit gegeven in het les geven.
Zelf vind ik de reden achter dingen erg belangrijk. Muziek kan ik ook direct gebruiken tot eer van God. Het is mooi om ook op die manier het evangelie te kunnen brengen. Zo heb ik naast concerten bijvoorbeeld ook op trouwerijen of uitvaarten gespeeld, evenals verscheidende benefiet concerten. In Nederland heb je meer aandacht voor christelijke muziek vergeleken met Canada, bijvoorbeeld met Passie & Pasen, Advent en Cantatediensten etc. Misschien zijn er in Quebec meer overeenkomsten vanwege de Rooms-Katholieke kerken en tradities daar.
Het wennen in Canada was lastig vanwege dat ik de cultuur in Nederland miste, zoals de oude gebouwen, carillon, markt etc. Klassieke muziek leeft hier ook meer.
Wat was de eerste keer toen je meewerkte aan een concert?
Een van mijn eersten concerten was met het jeugdorkest. Wat ik heel leuk vond ik Apeldoorn met het jeugdorkest (ik was concertmeesteres), was dat het orkest een keer werd samengevoegd met het oudere jeugdorkest. Toen speelde we een gesimplificeerde versie van The New World Symfonie. Als puber in Canada speelde ik de viool solo’s in Fiddler on the Roof, ook erg leuk.
Ik ben als kind ook wel eens naar een concert van violist Isabelle van Keulens geweest, in het Loo. In Canada heb je niet zo veel gebouwen met mooie akoestiek enz. En in Nederland heb je volop mooie locaties en word je soms verast door de kleinste kerkjes, zoals het Pietermankerkje in Zwijndrecht waar ik laatst voor een jubileum speelde. Ik heb nog lang niet alle locaties in Nederland gehad, maar ik ben volgens mij wel inmiddels de violist die met de meeste organisten heeft samengewerkt in Nederland!
Welke concerten vond je de absolute hoogtepunten?
Ja, één van mijn vaste collega’s waar ik mee samenwerk in Dordrecht is Hans Okkerse. Hij speelt hoofdzakelijk orgel maar ook piano. Samen hebben we de hele Frauenliebe und Leben van Schumann uitgevoerd. Zo hebben wij ook een keer een concert met een herfst thema gehouden en voerde we liederen van Schubert uit die met de herfst te maken hadden. Ook heb ik met Hans en mijn broer een keer een pianotrio concert gegeven. Het concert met organist Marc Schippers in de Sint-Jan van Gouda was ook een heel leuk concert. In Vianen heb ik een concert gespeeld met een koor en stond ik boven bij het orgel voor In Paradisum uit het Fauré Requiem, heel bijzonder. Boven bij het orgel is best wel leuk, want dan kijk je de hele kerk in. Een concert wordt een hoogtepunt door een goede sfeer, de aandacht van het publiek op de muziek. Ook is het heel fijn om na afloop persoonlijk bedankt te worden voor een mooie middag/avond.
Zijn er ook minpunten die je jezelf kan herinneren van concerten?
Je bent gewoon mens en hebt goede en mindere dagen. Soms heb je met orkesten hele lange repetities en dan kan het lastig zijn om de concentratie te houden tijdens het concert. Je moet altijd scherp zijn.
Speel je ook wel in orkest?
In alle conservatoria waar ik gestudeerd heb, speelde ik regelmatig in orkestverband. Ik speel ook met project orkesten in allerlei verbanden.
Hoe is het solo zingen ontstaan?
Als puber wou ik al op zangles, maar mijn moeder zei, “je hebt al voor viool gekozen” en mocht ik dus geen zanglessen volgen. Ik wou dit toch heel graag, dus heb ik zang op het conservatorium een beetje als bijvak gedaan, maar er was volgens de conservatoria geen budget voor mij voor twee hoofdvakken, dus het was geen volledige opleiding. In Groningen kreeg ik uiteindelijk toch 10 lessen subsidie van een hele goede mezzosopraan. Zelf heb ik daarna nog meer lessen bij haar gevolgd. In Den Haag heb ik 2 jaar zangles gekregen bij o.a. Kees-Jan de Koning. Ik heb daar ook wat opera acteer lessen gevolgd. Het was goed voor mij zelfvertrouwen om te acteren in publiek, en te beseffen wat er om je heen gebeurd op het podium.
Wat vindt het publiek van combi viool en zang?
Sommige houden meer van viool en andere meer van zang, niet perse dat ze de twee vergelijken. Anderen vinden de combinatie van viool en zang complementair. Ik zing als (mezzo) sopraan.
Speel je ook nog andere instrumenten?
Ik speel ook nog piano, dat heb ik op het conservatorium gehad. Nu heb ik er eigenlijk geen tijd voor en huur ik meestal een pianist in. Ik vind piano een heel mooi instrument maar ik heb al twee instrumenten, dus houd ik het liever bij viool en zang en laat ik de piano partij aan iemand anders over. Ik had vroeger ook leerlingen waar ik piano aan doceerde maar hier ben ik mee gestopt. Je moet focussen op wat je goed kan.
Heb je ook al een eigen cd opgenomen?
Nee, ik heb nog geen officiële opnames gemaakt. Ik heb wel een vriend die af en toe wat opneemt, en daarvan heb ik dan enkele stukken staan op YouTube en op mijn website. Ik wil in de toekomst zeker nog een eigen cd opnemen, maar ik weet nog niet welk genre en repertoire ik er dan op wil zetten.
Heb je voorkeur bij het zingen van bepaalde liederen?
Vanwege mijn moeder die veel zong en de kamermuziekconcerten uit mijn jeugd heb ik daar echte liefde voor. Ik vind het heerlijk hoeveel emotie de liederen uiten door middel van tekst en melodie, en ook de verhalen die zich afspelen in de muziek. Soms als ik ergens onderweg ben hoor ik opeens een melodie van een aria in mijn hoofd dat past bij de stemming van dat moment. Ook heb ik zo’n ervaring met viool en piano muziek af en toe. Ik heb altijd van opera gehouden, en ben begonnen om te experimenteren hoe ik dat kan presenteren in concertvorm.
Ik wil in de toekomst meer met zang en opera gaan doen en heb momenteel ook nog regelmatig zangles. Op dit moment volg ik zangles bij Ilona de Kievit en bij Elena Vink in Arnhem. Beide personen hebben een andere kijk op het zingen en doceren, dus dat verschil is ook fijn. Zang doceren is een vak apart!
Hoe kunnen mensen die bij jou vioolles willen nemen contact met je opnemen?
Dat kan via mijn website door contact op te nemen. Of het gebeurd ook wel regelmatig via andere mensen of mensen die mij zien op een concert bijvoorbeeld. En via Facebook, niet te vergeten.
Meer weten en beluisteren over Alisa? Ga dan naar de informatiepagina van Alisa of bekijk de onderstaande Youtube video’s van Alisa.